1845’te Karaman’da Devletin Ermeni Muhbirleri

Karaman Merkez 1845 Yılı Zimmiyan Defteri: 6. bölüm 
1845 Karaman Ömer Hoca, Şeyhli ve Köhne Bedesten Mahallelerindeki Ermeniler!


1845 yılındaki Karaman merkez mahallelerinde evlerde oturan gayrimüslimlerin tamamına yakınının Ermeni Milletine mensup olduğu görülmektedir.

Genelde ticaret ve sanat erbabı olan, sayıma tabi bu zimmi vatandaşlardan cizye adında bir vergi alınmaktaydı. Cizye genel Hristiyan ve Yahudi tebaadan alınan bir vergidir.

Karamandaki Ermeni vatandaşlar cizye konusunda üçe ayrılıyor ve sayımda da ona göre belirtiliyor: Düşük (Edna), orta (Vüsta) ve yüksek (Âla). Mesela kuyumculuk âla, yüksek, terzilik edna, düşük derecede cizyeye tabi denilebilir. 

Ermeni vatandaşların sayımı sırasında yer alan ekipte bir de Ermeni Milleti Muhbiri bulunuyor. Bilindiği gibi muhbir haber veren, ihbarcı demektir. Bu muhbir resmidir ve aynen Müslüman köy ve mahallelerdeki “birinci muhtar, ikinci muhtar” gibi Ermenilerin başında da birinci muhbir ikinci muhbir şeklinde iki kişi görevli bulunuyordu. 

Metinde de görüldüğü gibi Karaman Kaymakamı bu muhbir için: “Koca Muhbirimiz” demektedir. Bu muhbirlerin ekte gördüğünüz gibi, muhtarlarda olduğu şekilde, kendilerine has mühürleri de vardır. 

Şahsi kanaatim, devlet aleyhine Ermeni Milleti mensuplarınca olası hıyanetleri haber vermek için muhbirler teyakkuzda bulunuyordu. 
 
1845 yılında Karaman merkezdeki Ömer Hoca Mahallesinde 2 hanede 3, Şeyhli Mahallesinde 6 hanede 14 ve Köhne Bedesten Mahallesinde 2 hanede 3 erkek nüfus olmak üzere 3 mahallede 20 erkek Ermeni vatandaş yaşamaktaydı.

 Ömer Hoca Mahallesi

1- Hane1- Ağya oğlu Sarkis: uzun boylu, kara bıyıklı, 51 yaşında, kuyumcu.
2- Hane 2 -Haçir oğlu Kazer: orta boylu, kara sakallı, 50 yaşında, çerçi.
3- Oğlu Kazer oğlu Mardiros, bir yaşında.

Şeyhli mahallesi

1- Hane 1- Haci Garabet oğlu Mardiros: uzun boylu, kara bıyıklı, 25 yaşında, çerçi. 
2- Hane 2- Sarkis oğlu Dilot: orta boylu, ter bıyıklı, 20 yaşında, kuyumcu çırağı.
3- Kardeşi, Sarkis oğlu garabet, yedi yaşında.
4- Hane 3- Agop oğlu Sarkis: uzun boylu, sarı bıyıklı, 37 yaşında, yapıcı.
5- Hane 4- Artun oğlu Bogos: orta boylu, aksakallı, 78 yaşında, papaz.
6- Kardeşi, Papas oğlu Garabet: uzun boylu, sarı bıyıklı, 35 yaşında.
7- Torunu, Garabet oğlu Pirem, beş yaşında.
8- Diğeri, Garabet oğlu Giregos, bir yaşında.
9- Yeğeni, Kigorg oğlu Mardiros: uzun boylu, ter bıyıklı, 18 yaşında.
10- Hane 5- Artun oğlşu Kigorg oğlu Bedros: uzun boylu, kır sakallı, 60 yaşında. İçel’de ticarette. 
11- Oğlu Bedros oğlu Artun, sekiz yaşında.
12- Hane 6- Bedros oğlu Agop: Tekiroğlu, uzun boylu, kara bıyıklı, 40 yaşında, kalaycı, Divlede ticarette.
13- Oğlu, Agop oğlu Bedros, sekiz yaşında.
14- Diğeri, Agop oğlu Avadik, altı yaşında.

Köhne Bedesten Mahallesi

1- Hane 1- Bağdasar oğlu Kirkor: uzun boylu, kara bıyıklı, 48 yaşında, terzi.
2- Oğlu Avanis beş yaşında.
3- Hane 2- Yapıcı Abraham oğlu Manik, bir yaşında çocuk.

105 Ermeni evinde 273 erkek nüfus sayılmıştır.

Bu defa yapılması yüce padişahımızın iradesiyle olan nüfus yazımına ve sayımına memur Asakir-i Nizamiye-i Şahane kaymakamlarından Şakir Bey kulları kazamız olan Larende - Karamana bizzat gelip kaza müdürü ve meclis üyeleri hepimiz bir arada olduğumuz halde “Koca Muhbirimizle” beraber tek tek görerek 105 hanede erkek 273 kişi sayılmıştır. 1845

Mühürler:
Muhbir-i evvel-i millet-i Ermeniyan der kaza-i Lârende
(Karaman Ermeni Milleti Birinci İhbarcısı) 
Muhbir-i sâni-i millet-i Ermeniyan der kaza-i Lârende
(Karaman Ermeni Milleti İkinci İhbarcısı)

Mükremin Kızılca

Not: Manşet görseli Karamandan.com nostalji arşivinden temsili olarak kullanılmıştır.

# YAZARIN DİĞER YAZILARI

Yazar Mükremin Kızılca - Mesaj Gönder


göndermek için kutuyu işaretleyin

Yorum yazarak Karamandan.com Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan yorumlardan Karamandan.com hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.

Haber ajansları tarafından servis edilen tüm haberler Karamandan.com editörlerinin hiçbir editöryel müdahalesi olmadan, ajans kanallarından geldiği şekliyle yayınlanmaktadır. Sitemize ajanslar üzerinden aktarılan haberlerin hukuki muhatabı Karamandan.com değil haberi geçen ajanstır.



Şehir Markaları

Karamandan.com, Karaman ile özdeşleşen markaları ağırlıyor.

+90 (532) 765 24 01
Reklam bilgi

Anket Karamanlılar yeni belediye başkanından hangi alanda çalışma bekliyor?
Tüm anketler