Dünya savaş tarihinde bir yurdun bir kalenin en zor şartlar altında nasıl müdafaa edildiğinin görüldüğü Plevne savaşında Osman Paşa’nın kahramanlığı ve Rusların Osman Paşaya hayranlığı şeklinde tarihe not düşülüyor.
30 Ekim 1877
‘’Ekselans Müşir Osman Paşa
PLEVNE
Mareşal hazretleri, zatıalinize aşağıdaki hususları bildirmekle şeref kazanırım. Buralardaki Osmanlı kıtaları esir edilmişlerdir. Rus orduları bazı Türk mevzilerini ele geçirmişlerdir. Plevne, imparatorluk muhafızları ve kumbaracılardan mürekkep bir kolorduyla takviye edilmiş olan garp ordusu tarafından kuşatılmıştır. Muhabere ve ulaşım yolları kesilmiştir: bundan böyle hiçbir iaşe kolunun gelmesi beklenemez.
İnsaniyet namına ve sorumluluk zatıalinize raci olarak, fazla kan dökülmesine mani olmak üzere, ben sizi bütün direnmeleri kesmeye ve tayin edeceğiniz bir yerde teslim şartlarını görüşmeye davet ederim. Mareşal hazretleri, yüksek saygılarımı kabul ediniz.
NİKOLA
Avrupa’daki Rus Orduları Başkomutanı’’
Gazi Osman Paşa’nın Rus Başkomutanı Nikola’ya Cevabı
PLEVNE CİVARINDA GENEL KARARGAH
12 Kasım 1877
‘’Altes Emperyal Grandük Nikola’ya PRODİM
Zatı fehimanelerinin bana hitap eden 30 Ekim tarihli mektubunuzu aldım.
Komutam altında bulunan İmpatorluk ordusu cesaret, sebat ve enerjilerini ispat etmekten hiçbir vecihle geri kalmamışlardır. Bugüne kadar yapılan bütün harplerde de muzaffer olmuşlardır. Bu sebeple majeste çar, kendi muhafız kuvvetleriyle kumbaracılarını imdat kuvvetleri olarak buraya getirmek lüzumunu duymuştur. Gorna, Dubnik ve Teliş mağlubiyetleri, buralarda bulunan kıtaların teslim oluşu, muhabere ve ulaşım yollarının kesilişi, büyük yolların işgal olunması, ordumu düşmana teslim etmem içim kafi sebepler değildir. Bu suretle askerlerimin şevkinden hiçbir şey eksilmemiştir ve bunlar, Osmanlı askeri şerefini korumak için yapmaları lazım gelen her şeyi de henüz yapmış değillerdir.
Bugüne kadar vatanımızın ve imanımızın uğrunda seve seve kan döktük: bundan sonra da teslim olmaktansa buna devam edeceğiz. Dökülen kanın sorumluluğu bu dünyada da, öteki dünyada da bu harbe sebep olanların üzerindedir.
Altes emperyalinize saygılarımı sunarım.
Gazi Osman Paşa
Plevne Ordusu Komutanı
"Bu içerik, 739. TÜRK dil Bayramı armağanı olarak Anı Bisküvi tarafından yayımlanan Rıfkı Boynukalın imzalı TARİH SAYFALARINDAN MEKTUPLAR adlı eserden alınmıştır."
